to be or not to be

Có một truyện cười kể rằng một người vào trong quán rượu chán nản kêu lên: “I can not find the meaning of my life.” (Tôi không thể tìm thấy ý nghĩa cuộc sống). Một người khác nói: “Try on Google!” (Thử tìm trên Google coi!)

Đó chỉ là một câu chuyện vui cười thôi nhưng thực tế trong cuộc sống đã bao nhiêu lần trong đời chúng ta thắc mắc xem liệu ý nghĩa của cuộc sống này là gì và cũng bao nhiêu lần chúng ta cảm thấy chán nản như người trong quán rượu kia vì không biết mình sống trên đời này làm gì? Chúng ta chỉ sống một lần trong đời mà thôi, vì vậy, sống làm sao cho có ý nghĩa là một điều quan trọng và là điều mà mọi người đều quan tâm.

Nếu nhà thơ Xuân Diệu có câu thơ nói lên triết lý sống của ông là:
“Thà một phút huy hoàng rồi chợt tắt
Còn hơn buồn le lói suốt trăm năm”
thì đại văn hào Shakespeare có một câu nói nổi tiếng cả thế giới về triết lý sống của con người ở đời: “To be or not to be, that is the Question.” (Sống hay không sống, đó là vấn đề).

Đây là lời độc thoại nổi tiếng của Hamlet trong vở kịch của Shakespeare viết năm 1603, với nỗi băn khoăn là gì: SỐNG HAY KHÔNG SỐNG? Và nếu sống thì sẽ phải sống như thế nào khi mà cuộc đời như một biển trời rắc rối (the sea of troubles) - những ná bắn và cung tên (the slings and arrows) - hàng ngàn những cú sốc (the thousand natural shocks).

Nhưng chàng cũng chẳng mấy chắc chắn về những gì sẽ đến sau khi chết: the dread of something after death (những nỗi khiếp đảm ngay sau cái chết). Hamlet băn khoăn không biết phải làm gì trong lúc này nên mới đặt ra câu hỏi “To be or not to be”. “Sống hay không sống” có nghĩa là chịu đựng hay vùng lên đấu tranh để giành được tự do và có được cuộc sống đích thực.

Không sống không có nghĩa là chết, mà nghĩa là tồn tại (exist). Tồn tại và sống hoàn toàn khác nhau vì tồn tại chỉ đơn giản là bạn có mặt trên cõi đời này mà thôi, còn sống có nghĩa là bạn phải làm cho cuộc đời mình trở nên có ý nghĩa bằng cách cống hiến hết mình cho đời. Sống có nghĩa là bạn phải có nhiệt huyết, phải có ước mơ và cố gắng hết mình để hoàn thành ước mơ đó.

Đã có rất nhiều bài phát biểu, các tác phẩm văn học, các bộ phim và các bài hát trích dẫn câu nói nổi tiếng này của Shakespeare. Ví dụ như bài hát “To be or not to be” của nhóm North Sea Jazz. Rất nhiều các bài báo cũng lấy câu nói nổi tiếng này để làm tiêu đề để lôi cuốn người đọc ví dụ như “Is NATO, to be or not to be?” (NATO, liệu có thể hay không thể) hay bài “To be or not to be, the CEO?” của Harriet Rubin in trên tờ International Herald Tribune.

Trong mỗi một trường hợp câu nói này lại mang một ý nghĩa riêng tùy thuộc vào từng tình huống. Trong bài hát “Suicide is painless’ (Tự vẫn không đau đớn) của Manic Street Preachers cũng có đoạn:
“A brave man once requested me
To answer questions that are key
Is it to be or not to be
And I replied ‘oh why ask me?’
(Một người đàn ông dũng cảm đã từng yêu cầu tôi
Trả lời câu hỏi ‘Sống hay không sống?’
Và nó sẽ là chìa khóa
Và tôi trả lời: ‘sao phải hỏi tôi chứ?’).

Qua bài viết này tôi mong muốn bạn sẽ biết trân trọng cuộc sống này hơn và sẽ biết làm thế nào để để cuộc sống của mình trở nên có ý nghĩa. Chúc các bạn sống vui và có ích!