Thành công sẽ đơn giản hơn: Bí quyết tạo lối mòn tâm thức

Đề ra những suy nghĩ nhỏ

Bí quyết tạo lối mòn tâm thức (mind sculpture) này sử dụng “lối suy nghĩ nhỏ” giúp bạn phát triển những kỹ năng xã hội, tinh thần và thể chất mới – chỉ bằng cách tưởng tượng chính bạn đang thực hiện điều đó!

Chúng ta biết rằng cách hay nhất tạo sự thay đổi trước tiên phải bước lên phía trước, lòng tràn đầy hy vọng rằng với đà này ta có thể vượt qua sợ hãi và chống đối. Ý tưởng này lấy từ khẩu hiệu rất phổ biến “Cứ làm đi đã!” Trong công việc, lúc hẹn hò, khi thuyết trình trước người khác, chúng ta được động viên: “Cứ tảng lờ mọi chuyện cho xong.” Nhưng hãy tưởng tượng một người nhút nhát đang cố “tảng lờ” khi anh/chị ta một mình tham gia bữa tiệc cocktail, hôn gió với người lạ và giả vờ như họ tự tin và quyến rũ lắm, thì ắt hẳn người đó thấy mình khổ sở kinh khủng, đến nỗi sau khi về nhà, anh/chị ta leo lên giường, đầu đau như búa bổ, thề rằng sẽ không bao giờ làm cái việc đó một lần nữa.

Nhưng chúng ta cũng thở phào nhẹ nhõm khi biết rằng còn có cách khác gần như không đến nỗi hành hạ nhau như vậy để tự luyện mình thực thi những nhiệm vụ khó khăn trên, kể cả khi bản chất và khả năng của bạn không phù hợp với những điều đó. Phương pháp này gọi là phương pháp tạo lối mòn tâm thức, có thể giúp bạn trong cuộc đua khó khăn, làm quen với người khác giới, hay nói chuyện với sếp hiệu quả hơn.

Tạo lối mòn tâm thức: Một kinh nghiệm toàn diện

Bạn có thể từng nghe thuật ngữ hình tượng tác động (guided imagery), một thuật ngữ được sử dụng trước tạo lối mòn tâm thức. Trước khia khi hướng dẫn bệnh nhân tưởng tượng hình ảnh, các nhà tâm lý học thường yêu cầu họ nhắm mắt lại, thở sâu, hình dung mình đang đứng trong rạp chiếu bóng, đối mặt với màn hình. Sau đó, bệnh nhân được yêu cầu tự soi mình trong màn hình, thực hiện bất cứ điều gì mà họ thấy tự tin và hoàn hảo, như vung cây gậy đánh gôn hay diễn thuyết trước người khác. Phương pháp này thu được một số kết quả còn hạn chế. Sau này hình ảnh đo thoát vị (Position Emission Topography – PET) khẳng định rằng các bài tập thể dục chỉ làm sáng một khu vực nhỏ trong não, khu vực não nhận hình ảnh (nơi thông tin về hình ảnh được xử lý).

Lý thuyết tạo lối mòn trong tâm thức, do Ian Robertson phát triển, là kỹ thuật mới hơn bao hàm quá trình thấm nhuần toàn diện nhưng sử dụng các giác quan tưởng tượng. Nó đòi hỏi người thực hiện phải coi mình đang thực sự hành động, sử dụng không chỉ thị giác, thính giác, khướu giác mà còn cả xúc giác nữa. Trong tạo lối mòn tâm thức, người ta tưởng tượng sự chuyển động của các cơ; việc tăng, giảm cảm xúc.

Trường hợp của Steve Backley, người giành huy chương vàn môn ném lao Olympic là một ví dụ điển hình của phương pháp tạo lối mòn tâm thức. Trong một lần tập luyện anh ta trượt ngã và sưng mắt cá chân. Thay vì một kỳ nghỉ tạm thời do vết thương, Backley quyết định tự “tập luyện” trên giường, dùng tạo lối mòn tâm thức.

Vì vậy, thay vì ngồi trước màn hình, xem băng về những bài biểu diễn trước kia của mình, Blackley hình dung anh đang thực sự ở sân vận động và đang thi đấu. Giống như những người đã từng sử dụng hình tượng tác động trước kia, Backley đã dùng khả năng hình dung khả năng hình ảnh của mình. Bạn có thể làm tương tự như vậy bằng cách tưởng tượng trong tay mình cầm cây lao, đám đất đen ở dưới chân, đám đông trên khán đài, và bầu trời xanh thẳm ở phía trước. Nhưng phương pháp tạo lối mòn tâm thức còn đòi hỏi Backley sử dụng hết các giác quan khác; tưởng tượng các cơ bắp, xương và da cảm như thế nào sau mỗi bước chuyển động nhỏ rồi dẫn tới cú ném hoàn hảo. Anh còn nhớ lại hình ảnh chiếc lao rít lên trong không khí, tiếng hò reo của huấn luyện viên và cả mùi cỏ nữa. Backley thực hiện hành động này liên tục trong tâm trí. Khi vết thương ở mắt cá chân lành và có thể tập với một chiếc lao thật, anh ngạc nhiên vì mình có thể tiếp thu bài tập chính xác dù bị tai nạn làm gián đoạn. “Tôi có thể bắt tay vào việc được ngay.” Backley không hề bị mất phong độ cũng như sức mạnh!

Ian Robertson, một trong những chuyên gia hàng đầu thế giới về phục hồi chức năng não, trong cuốn Tạo lối mòn tâm thức, đã đưa ra giả thuyết trong quá trình hình thành lối mòn, não không biết rằng nó đang thực hiện động tác giả. Não bộ của Backley đã gửi thông điệp chính xác tới các cơ thể thực thi những cú ném lao hoàn chỉnh. Bộ não và cơ thể anh ta thực hiện một cách hiệu quả hành động này liên tục mà không mắc phải một sơ suất nào cả. Khi Backley phục hồi sau chấn thương, tâm trí và thể chất anh ta đã sắn sàng cho một mùa giải thành công.

Chỉ mất vài phút “luyện tập” tinh thần, sử dụng tất cả các giác quan, các chất hóa học trong não sẽ thay đổi. Nó liên lạc giữa các tế bào và tạo một hệ thống mô-tơ phức hợp các kỹ năng giao tiếp. Nếu tập đầy đủ, người ta sẽ nắm vững các mô hình mới. Nhiều nghiên cứu đã chứng mình nhận định này: Trong một cuộc thí nghiệm, những người tham gia luyện bài tập đánh piano bằng năm ngón tay trong hai giờ mỗi ngày cũng gia tăng hoạt động não bộ tương tự như những người thực hiện bài tập này bằng trí tưởng tượng, không hề đụng đến một phím đàn nào. Theo cách này bạn có thể thực thi một nhiệm vụ khó khăn chỉ bằng cách luyện tập tưởng tượng, nhằm tránh những nỗi sợ hãi không cần thiết thường hay đi kèm với những bước đi đầu tiên. Bạn có thể luyện não từ những điều nhỏ, dần dần phát triển thành những kỹ năng mới cần thiết cho công việc của mình.

Robert Maurer – trích trong Bước đi nhỏ thay đổi cuộc đời – Triết lý Kaizen