4 bước tạo thành phương pháp (bí quyết) học tập tốt nhất

Bốn bước 'See - Think - Act - Reflect' (STAR) đã giúp thầy Nguyễn Chí Hiếu từng trở thành sinh viên giỏi nhất nước Anh và top 100 sinh viên xuất sắc thế giới.
Trong 4 bước, See (Quan sát) đã trở thành xuất phát điểm, cội gốc của phương pháp này nói riêng và có thể nói không ngoa là của bất kỳ một hành động có ý thức (văn minh), mang lại thành quả cao của con người.

Thầy Nguyễn Chí Hiếu là cựu sinh viên giỏi nhất nước Anh năm 2004, top 100 sinh viên xuất sắc nhất thế giới năm 2006, lấy bằng tiến sĩ từ Đại học Stanford (Mỹ) và từng đạt danh hiệu thủ khoa MBA Đại học Oxford (Anh).

Tại hội thảo "Đột phá cấp 3, chinh phục đại học và thế giới" do trường Phổ thông liên cấp Olympia tổ chức chiều 23/5/2020, thầy Hiếu chia sẻ để đạt những kết quả trên, thầy luôn tuân thủ phương pháp học tập với bốn bước gồm:

1. See (Đọc và nghiên cứu, trải nghiệm, quan sát)
Chưa cần thông minh, chưa cần giỏi nhưng bạn cần biết đi tìm thông tin trước đã. Ngày xưa, tôi lơ mơ, gà mờ. Lớp 12 mới được sờ vào cái máy tính, mới biết Internet là gì. Điểm tiếng Anh của tôi thuộc dạng cao nhất nhì nước nhưng đi du học, học kinh tế lại không biết gì, chỉ biết đi tìm tài liệu mà đọc thôi. Ví dụ hôm nay học một chương sách, trước khi lên lớp tôi đọc hết ba chương. Lúc nào cũng đi tìm tài liệu liên quan để đọc.

2. Think (Tổng hợp, Phân tích, phản biện)
Sau khi đọc, trải nghiệm, quan sát, tôi thường viết lại tóm tắt những gì mình học được từ tài liệu đó. Đôi khi đọc 50 trang tài liệu nhưng đúc kết lại còn nửa trang thôi.

Các bạn học sinh, sinh viên hiện nay rất hay bỏ qua bước này, thường chỉ đọc xong rồi làm luôn chứ không đúc kết lại thông tin. Nói về mặt khoa học, lúc viết ra, tóm tắt lại, các bạn mới chuyển hóa kiến thức thành của mình, thấy được đâu là cái quan trọng nhất trong một rừng thông tin đã đọc. Còn chỉ đọc thì kiến thức chỉ tạm lưu trong đầu và vài ngày sẽ bay đi.

Tôi từng đọc một cuốn sách 600 trang về triết học trong hai tuần, sau đó đúc kết lại chỉ còn một trang giấy nhưng 10 năm rồi, tôi vẫn nhớ những gì mình viết ra, nhớ những màu bút highlight trên giấy.

3. Act (Lập kế hoạch, thử nghiệm, đo lường)
Đây được coi là bước ứng dụng. Khi có một dự án, bài tập, tôi sẽ sử dụng kiến thức đã đúc kết. Ví dụ, tôi chưa bao giờ đi học nói trước đám đông, chỉ lên Youtube tìm những bài hay nhất của TED, xem hết từ đầu đến cuối, đặt ra những câu hỏi như "Sao diễn giả lại dừng ở đoạn đó, cấu trúc bài nói như nào" rồi quan sát xem cử chị, thái độ của họ ra sao. Sau đó, tôi ghi lại rồi đứng trước gương nói 2-3 ngày. Ứng dụng rồi lại ứng dụng, giờ tôi đã biến việc nói trước đám đông thành hành động tự nhiên của mình.

Sau khi ứng dụng rồi, phải đo lường xem hiệu suất, chất lượng ra sao. Tôi thường viết những đúc kết sau khi đọc xong một cuốn sách hay một nghiên cứu lên Facebook chỉ để xem mình viết có nhanh không, hiểu suất như thế nào để cải thiện. Làm như vậy cũng giúp lưu lại ký ức lâu hơn.

4. Reflect (Phản chiếu, đúc kết, điều chỉnh)
Thao tác này là xem lại quá trình trên xem chỗ nào đúng, chỗ nào sai, chỗ nào chưa hợp lý. Vì sao tài liệu vẫn về chủ đề đó mà lên trên lớp tụi bạn lại nói hay hơn mình? Tại sao tụi bạn làm dự án lại tốt hơn mình, ra được nhiều ý tưởng hơn? Mình phải tự đo lại quá trình học tập và điều chỉnh.

Các bạn học sinh ở đây không viết luận được, bài luận khó quá thì phải tìm lý do chứ không nên cầm bài cô cho 8 điểm rồi gác luôn sang một bên và học tiếp cái khác. Thay vào đó, các bạn nên phân tích để biết vì sao mình được 9, 10 hay 5, 6 điểm. Ngay cả khi được 9, 10 điểm do may mắn thì cũng phải tìm hiểu xem vì sao mình may mắn trong ngày hôm đó? Tại sao lúc đó đoán đúng? Khi phản chiếu lại thấy mình tư duy như này, như kia nên đúng thì sau mình lại tư duy theo cách đó.

Chi tiết trên báo Vnexpress: Cựu sinh viên xuất sắc thế giới học như thế nào?